تاثیر کرونا بر انزواگرایی و بی‌اعتمادی مردم به نهاد علم و سیاست

«بهروز اسلامی» در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: همیشه تغییرات اجتماعی به خصوص تغییرات اجتماعی سریع، جامعه را با انواع مخاطرات روبرو می‌کند چرا که بسیاری از مردم توانایی تطابق خود با این تغییرات را نداشته و با چالش‌ها و آسیب‌های گوناگونی مواجه می‌شوند، از طرفی هر آسیبی می‌تواند تبعات مختلف و گوناگونی را روی افراد و گروه های اجتماعی تحمیل کند و کرونا یکی از آن آسیب‌هایی بود که تغییرات سریعی را با خود به جوامع و گروه ها وارد کرد.

وی با بیان این که شیوع این ویروس تغییرات و تبعات مختلفی را به زندگی انسان امروز وارد کرده که می توان آنها را از جهات گوناگون مورد بررسی و ارزیابی قرار داد، گفت: از مهمترین تبعات اقتصادی اجتماعی شیوع کرونا در جامعه «تشدید هم انزوا گرایی» بود، به این معنی که برخی به علت ترس و اضطراب و حفاظت از اطرافیان در خانه ماندند و برخی به علت تعریف خانواده در ایران، روابط رو تشدید کردند.

این جامعه شناس از کرونا به عنوان «تحلیل‌کننده کانون خانوادها» نیز یاد کرد و در این باره گفت: در حوزه خانواده شاهد افزایش بار مسئولیت زنان در خانواده بودیم، در عین حال حضور طولانی مردان در خانه با الگوی زندگی مردسالار، تنش‌های زوجین رو بیشتر کرد به نوعی که در این دوران با افزایش نزاع و درگیری به علت نبود شناخت و گفت‌وگو میان اعضای خانواده و علاوه بر آن مسائل اقتصادی و شرایط حاکم از آن بودیم.

وی «کاهش کیفیت آموزش» را هم از تبعات شیوع کرونا ذکر کرد و افزود: توقف و کندی آموزش دانش‌آموزان و دانشجویان، دسترسی نداشتن برخی نقاط به آموزش های‌دیجیتال یا برخی افراد به امکانات آموزشی و نیز نبود کنترل کافی بر زمان حضور دانشجویان و دانش‌آموزان در کلاس درس از جمله تاثیرات کرونا بود که همچنان گریبان‌گیر جامعه است.

وی در این خصوص تاکید کرد: تعطیلی طولانی مراکز آموزشی و دانشگاه‌ها می‌تواند آسیب‌هایی را به کیفیت آموزش وارد کند، هرچند که تاکنون بی تاثیر نبوده ولی در آینده شاهد تاثیرات جبران‌ناپذیر بیشتری خواهیم بود.

اسلامی در ادامه «فشار بر شاغلان از جمله زنان شاغل» را هم در این رابطه متذکر شد و بیان کرد: بیشتر افراد شاغل در کادر درمان، زنان هستند و همین امر و فشار ناشی از کار در این حوزه در بین زنان بسیار بیشتر بوده است.

وی اضافه کرد: کمبود کادر درمان، نبود امکان ماندن برخی افراد در خانه برای مشاغل خرد و طبقات پایین و از طرفی اعمال سیاست‌هایی همچون فاصله‌گذاری اجتماعی و تعطیلی مراکز تجمع و تعامل افراد به عنوان نمونهدر  پارک، رستوران، مدرسه، دانشگاه، باشگاه و زیارتگاه، هر یک پیامدهای اجتماعی خاصی را به دنبال دارد.

وی اظهار کرد: البته تاثیر کرونا بر گروه‌های مختلف، متفاوت است به گونه‌ای که برای بسیاری از کسب و کارها مثل رستوران، آرایشگاه و باشگاه با کسادی و تعطیلی مواجه است یا مشاهده شد که کرونا چرخه‌ی فعال گردشگری را دگرگون کرد به نحوی که کاهش مسافرت و تاثیر آن بر صنعت توریسم باعث تعطیلی چرخه حیات گردشگری شد.

اسلامی افزود: به طور کلی کاهش درآمد خانواده‌ها و در نهایت افزایش فقر و کاهش امنیت غذایی ناشی از مواجه جهان کار با کروناست.

این جامعه‌شناس از «کاهش اعتماد به نهاد علم و سیاست» نیز به عنوان دیگر تبعات شیوع کرونا در جامعه اشاره و تصریح کرد: کاهش اعتماد به نهاد علم از تبعاتی است که تغییرات ویروس و بعضاً نبود اطلاع کافی از نوع ویروس و شیوه رعایت پروتکل‌های اعلامی از سوی نهادهای رسمی و وجود زمینه‌ای مثل نبود اعتماد مردم به نهادهای رسمی منجر به گرایش و روآوردن مردم به شبه علم شد که همین امر منجر به افزایش نگرانی و اضطراب اجتماعی در بین مردم شده است.

وی گفت: کاهش اعتماد به نهاد سیاست در جامعه نیز به دلیل تصمیمات و صحبت‌های متناقض برخی مسئولان، ضعف در کنترل این بیماری، ناتوانی در تصمیم‌گیری‌های بلند مدت با توجه به نوع ویروس و شرایط اقتصادی اجتماعی بوجود آمد.

اسلامی خاطرنشان کرد: علاوه بر این موارد، ساختار مدیریتی، نبود شفافیت لازم در آمارهای موجود درخصوص شیوع، ابتلا، بستری و فوتی‌ها، مقایسه دائم آمارهای رسمی و غیر رسمی با کشورهای دیگر از سوی مردم و در نهایت اعتماد پایین مردم به آمارهای موجود هم باعث شد تا اعتماد مردم به نهاد سیاست کاهش یابد.

وی از دیگر تبعات تغییرات سریع در جامعه به دلیل شیوع کرونا به «تغییر در نوع روابط» اشاره و اظهار کرد: تا قبل از شیوع ویروس کرونا، ارتباطات از طریق فضای مجازی نهی می‌شد اما با شیوع این ویروس و تغییرات آن، این نوع روابط بیشتر تشویق می‌شود.

اسلامی در پایان با بیان این که نتایج نظرسنجی‌های معتبری مثل مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ISPA) در موج‌ها مختلف بیماری، حاکی از آن است که متاسفانه در کشور با زوال سرمایه اجتماعی و مؤلفه‌های آن به خصوص اعتماد اجتماعی و مشارکت اجتماعی روبرو هستیم، متذکر شد: دولت‌ها بدون کمک به مردم نخواهند توانست مخاطرات اینچنینی را حل و فصل کنند.

منبع:ایسنا