حاشیه‌های یک رونمایی

مجید کیمیایی پور، نویسندۀ نمایشنامۀ «مرداب»، در این باره به ایسنا می‌گوید: بنیان هر جامعه‌ای بر کوچک‌ترین بخش آن یعنی خانواده استوار شده و تئاتر، بهترین ابزار برای انتقال آموزه‌های لازم خانواده محور است، به همین دلیل معتقدم که حیات هر جامعه‌ای بسته به حیات تئاتر آن است.

او ادامه می‌دهد: پیرو همین باور و اهمیتی که برای امنیت روحی و جسمی تک‌تک افراد جامعه قائل بودم،  وقتی کرونا باعث تعطیلی اجرای تئاتر شد، دست روی دست نگذاشتم و شروع به نوشتن نمایشنامه‌ای با موضوع خانواده کردم.

این نمایشنامه‌نویس تصریح می‌کند: این نمایشنامه در قالب یک کتاب دو زبانه از سوی نشر نقش نگین به چاپ رسید و حدود دو هفته قبل با مدیر تالار هنر تماس گرفتم تا مراسم رونمایی از آن در این مکان برگزار شود، اما آنچه در ادامه اتفاق افتاد مرا بسیار آزرده‌خاطر کرد.

عضو هیئت‌علمی دپارتمان تئاتر دانشگاه «شوتاروستاولی» گرجستان دراین‌باره توضیح می‌دهد: ماجرا این است که من نسخۀ الکترونیک کتاب را برای مدیر تالار هنر ارسال کردم و بعد که پیگیر نتیجه شدم ایشان گفتند که کتاب را برای مطالعه به شورای مشورتی دفتر تخصصی هنرهای نمایشی شهرداری اصفهان ارجاع داده‌اند و در نهایت به این نتیجه رسیده‌اند که رونمایی از نمایشنامه در اولویت تالار هنر نیست و اگر ما چنین کاری را انجام بدهیم برای دیگر دوستان هم انتظار ایجاد می‌کنیم!

سؤال‌هایی که با شنیدن این جملات در ذهن این کارگردان و نمایشنامه‌نویس ایجادشده، به این شرح است: اگر رونمایی از نمایشنامه در اولویت تالار هنر نبوده، چرا از اساس نسخه‌ای از اثر مرا برای بررسی گرفته‌اند؟ چطور در گذشته برگزاری آیین رونمایی از کتاب دو نمایشنامه‌نویس دیگر در اولویت تالار هنر بوده است؟ آیا دفتر تخصصی هنرهای نمایشی سازمان فرهنگی اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان صرفاً مختص اجرای تئاتر است؟ مگر چند نمایشنامه‌نویس اصفهانی در سال نمایشنامه منتشر می‌کنند که نگرانی از ایجاد انتظار برای آن‌ها باید در ذهن مدیر دفتر تخصصی هنرهای نمایشی شهرداری اصفهان وجود داشته باشد؟ چرا فقط یک عدۀ خاص در تالار هنر اجازۀ فعالیت دارند و شورای تخصصی این تالار از افراد باسابقۀ خود اصفهان استفاده نمی‌کند؟

کیمیایی پور می‌گوید: من چهار سال در ایران نبودم و صرفاً به خاطر ارزشی که برای حیات جامعۀ خودم قائل بودم برگشتم تا اینجا کار کنم و کمترین توقعم این بود که دفتر تخصصی هنرهای نمایشی شهرم برای نمایشنامه‌ای که با موضوع خانواده نوشته‌ام و از سوی وزارت خانه فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز نشر گرفته، یک مراسم رونمایی ساده برگزار کند تا بتوانم میزبان جمع قلیلی از اهالی فن باشم و نظر آن‌ها را دربارۀ اثری که نوشته‌ام بدانم اما، گویا برخلاف همه شعارهای پرطمطراقی که دربارۀ اهمیت خانواده، اهمیت نمایشنامه و اهمیت انجام فعالیت فرهنگی در این دوران رکود شنیده می‌شود، کسی ارزشی برای نمایشنامه که بنیان تئاتر بر آن استوار شده قائل نیست.

او یادآور می‌شود که به لطف فرید صلواتی قرار است دوشنبه، ۱۹ مهرماه، آیین رونمایی از کتاب «مرداب» در عمارت هنرمند برگزار شود.

در واکنش به این اتفاق، وحید عمرانی، کارگردان و عضو انجمن بین‌المللی منتقدان تئاتر، یادداشتی را با عنوان «اولویت چیست؟» نوشت و در صفحۀ مجازی خود به اشتراک گذاشت. بخشی از یادداشت او به این شرح بود: «تعداد نمایشنامه‌نویسان و نمایشنامه‌هایی که هر سال در اصفهان به چاپ می‌رسند حتی به تعداد انگشتان یک دست نمی‌رسند و مگر چند نویسنده در اصفهان صف کشیده‌اند برای رونمایی از کتاب نمایشنامه‌شان در تالار هنر؟ پس اولویت یک تالار اختصاص‌یافته به تئاتر چه چیز دیگر می‌تواند باشد؟ آن هم با امکاناتی از قبیل سالن همایش‌ها (طبقۀ دوم تالار هنر)، پلاتوی بزرگ با امکانات برگزاری تجمعات در زیرزمین تالار، سالن بزرگ اصلی، سالن بلاک باکس، فضای کافی‌شاپ، فضای محیطی لابی ورودی و … مگر نمایشنامه سنگ بنای تئاتر و یکی از اصلی‌ترین عناصر شکل‌گیری یک نمایش نیست؟

اصلاً برای چه در این زمینه نباید توقعی ایجاد بشود که مسئولان تالار هنر تا این حد از ایجاد توقع در بین معدود درام نویسان اصفهان چنین وحشت زائدالوصفی دارند؟ چرا توقع نباشد؟ مگر تالار هنر جای بیع‌وشری و بازار مکاره است؟ این تالار برای تئاتر است و به قصد آن ساخته‌شده. چرا کمتر از ۱۰ نمایشنامه‌نویسی که در این شهر هستند نباید توقع داشته باشند تا این مکان فرهنگی که مختص نمایش است، برای کتاب نمایشنامۀ آنان امکان برگزاری مراسم رونمایی ایجاد کند؟

آیا مدیریت و شورای تالار هنر تا این حد با تئاتر بیگانه‌اند که پرداختن به نمایشنامه و ارزش‌گذاری بر آن را در اولویت تنها تالار نزدیک به استاندارد نمایش در اصفهان نمی‌دانند، آن هم با وجود کمبود شدید نمایشنامۀ ایرانی و بحران تعداد قلیل نمایشنامه‌نویسان در کشور و استان؟ آیا لزومی ندارد که با توجه به این همه کمبود برای نمایشنامه و نمایشنامه‌نویس دو چندان ارزش قائل بود و اهمیت داد و امکانات لازم را به وفور در اختیار این قشر کم تعداد گذاشت و از راه‌های مختلف تشویق کرد تا جوانان مستعد درام‌نویسی به این کار تشویق و ترغیب شوند؟ این‌گونه برعکس عمل کردن از کجا ریشه می‌گیرد و اساساً چرا؟ این‌ها سؤال‌هایی است که مسئولان تالار هنر بر حسب جایگاه و پست و مسئولیتی که بر عهده گرفته‌اند وظیفه دارند تا به آن‌ها پاسخگو باشند.»

ایسنا با سعید امامی، مدیر دفتر تخصصی هنری‌های نمایشی سازمان فرهنگی اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان دراین‌باره گفت‌وگو کرد و پاسخ او نیز با یک سؤال همراه بود: آیا هر کسی هر نمایشنامه‌ای را چاپ کرد ما لزوماً و فارغ از اینکه کیفیت آن چیست و به چه موضوعی می‌پردازد باید در تالار هنر از آن رونمایی کنیم؟

امامی، در ادامه اظهار کرد: تالار هنر بودجۀ محدود و معینی دارد که از پیش برای آن اولویت‌گذاری و برنامه‌ریزی‌شده و تمرکز آن نیز در نیمسال دوم ۱۴۰۰ بر امر حمایت از اجراها در سطح شهر و برگزاری جشنواره نمایشنامه‌نویسی خندستان در سطح ملی است.

مدیر تالار هنر اصفهان افزود: اگر ما اهمیتی برای نمایشنامه قائل نبودیم سهم عمدۀ بودجۀ تالار هنر را صرف برگزاری یک جشنواره نمایشنامه‌نویسی نمی‌کردیم.

وی خاطر نشان کرد: اگر قرار بود با هر درخواستی به‌محض ارائۀ طرح و بدون هیچ دلیل خاصی موافقت شود، دیگر چه نیازی به مدیر و برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی وجود داشت؟ طبیعتاً اگر دلیل خاصی هم برای برگزاری یک نشست رونمایی وجود داشته باشد، بنده باید بودجۀ بخش دیگری را کم و صرف این کار کنم.

امامی یادآور شد: ماه‌های گذشته بین پاتوق هنرمندان تئاتر و تالار هنر توافق‌نامه‌ای امضا شد که به‌موجب آن، دفتر تخصصی هنرهای نمایشی فضا و امکانات را برای برگزاری جلسات پاتوق در اختیار هنرمندان قرار می‌دهد و در بحث انتخاب محتوا نیز دخالتی ندارد.

وی ادامه داد: مدیر این پاتوق، طی روزهای گذشته درخواست برگزاری مراسم رونمایی برای نمایشنامۀ مذکور را مطرح کرد و چون این مسئله در بودجه دیده‌شده بود، ما هم با آن موافقت کردیم. همین امر نیز اثبات می‌کند که عنادی با اثر هنری یا هنرمند خاصی نداریم و تنها تلاش می‌کنیم به اصول منطقی پایبند باشیم.

منبع: ايسنا