جهاد دانشگاهی، منشأ برنامه‌های فرهنگی اثرگذار در کشور است/برندسازی در فعالیت‌های فرهنگی جهاد

دکتر عیسی علیزاده، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی در گفت‌وگو با ایسنا، به برنامه‌های این معاونت برای تداوم و تقویت فعالیت‌های فرهنگی در آستانه روی کار آمدن دولت جدید اشاره کرد و گفت: پیش از اینکه به مهم‌ترین اقدامات و برنامه‌ها در سال جاری اشاره کنم، باید تأکید کنم که جهاد دانشگاهی اساساً فعالیت‌های خود را براساس مطالعات و نیازسنجی‌های علمی تنظیم می‌کند. بنابراین رفت و آمد دولت‌ها چندان تأثیری در برنامه‌های جهاد دانشگاهی که مبتنی بر سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی و هم‌راستا با تقویت ارزش‌ها و آرمان‌های جمهوری اسلامی است، ندارد؛ به همین دلیل هم هست که فعالیت‌های فرهنگی جهاد دانشگاهی در طی بیش از ۴ دهه، همواره استمرار داشته است.

توجه ویژه به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی

دکتر علیزاده خاطر نشان کرد: با این حال، همواره شاهد تحولات فرهنگی و اجتماعی هستیم که براساس آنها، ناگزیریم خود را روزآمد نگاه داریم. در حال حاضر، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های ما توجه ویژه به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی است. با توجه به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و تأکیدات فراوان مقام معظم رهبری در این بیانیه، به نظر می‌رسد جهاد دانشگاهی مسئولیت‌های فراوانی را می‌تواند برعهده بگیرد. درواقع، می‌توان گفت که جهاد دانشگاهی پتانسیل فراوانی برای تحقق منویات مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی دارد و لازم است در این زمینه، در کنار سایر نهادهای فرهنگی کشور، برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای صورت بگیرد.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی افزود: در کنار اینها، در نظرگرفتن نیازهای فرهنگی و اجتماعی نسل جوان کشور، موجب طراحی رویکردهای جدید در برنامه‌های فرهنگی می‌شود. توجه به قالب‌ها و محتواهای جدید مانند بحث بازی‌های فکری و رومیزی، توجه به فعالیت‌های داوطلبانه مبتنی بر نوآوری اجتماعی، توجه به مشارکت جوانان در حفاظت از محیط‌زیست و منابع طبیعی کشور، ارتقای جایگاه سنجش افکار عمومی در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌های کشور، رشد کمی و کیفی تألیف و انتشار آثار دانشگاهی، و تعمیق باورهای دینی دانشگاهیان از مهم‌ترین برنامه‌های ما در حوزه فرهنگی کشور است.

جهاد دانشگاهی، منشأ فعالیت‌ها و برنامه‌های فرهنگی اثرگذار در کشور

دکتر علیزاده درخصوص ارزیابی فعالیت‌های ۴۰ ساله جهاد دانشگاهی در عرصه فرهنگی و مهم‌ترین دستاوردهای فرهنگی این نهاد گفت: جهاد دانشگاهی همواره منشأ فعالیت‌ها و برنامه‌های فرهنگی اثرگذاری در کشور بوده است. پس از انقلاب اسلامی که دانشگاه‌ها با مسائل و مشکلات فراوان روبه رو بودند، جهاد دانشگاهی توانست با پرچمداری جریان فرهنگی انقلاب اسلامی، اقدامات فرهنگی گسترده‌ای را پایه‌گذاری کند که از جمله می‌توان به جشنواره تئاتر دانشگاهی اشاره کرد.

وی افزود: جهاد دانشگاهی دستاوردهای فرهنگی بسیاری در طی چهار دهه فعالیت خود داشته است. راه‌اندازی خبرگزاری ایسنا به‌عنوان نخستین خبرگزاری غیردولتی در ایران که امروز نام درخشانی در عرصه خبررسانی در کشور است؛ تأسیس خبرگزاری بین‌المللی ایکنا که نخستین و موثرترین خبرگزاری حوزه قرآنی کشور محسوب می‌شود؛ تأسیس و توسعه مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) که امروزه یکی از معتبرترین مراکز نظرسنجی و افکارسنجی در کشور به شمار می‌رود؛ تأسیس سازمان انتشارات که در عرصه نشر دانشگاهی جزء اولین‌ها محسوب می‌‎شود، از جمله دستاوردهای فرهنگی جهاد دانشگاهی است.

توجه ویژه به تقویت هویت و خودباوری دانشجویان

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی تأکید کرد: در عین حال، جهاد دانشگاهی به‌عنوان یک نهاد انقلابی که درون دانشگاه‌ها حضور داشته و فعالیت می‌کند و به تعبیر رهبری معظم انقلاب اسلامی، باید در کنار دانشگاه‌ها بماند، با تأسیس سازمان دانشجویان و گسترش شعب آن در سراسر کشور، زمینه بسیار خوبی را برای توجه ویژه به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی دانشجویان فراهم کرده است. شاید به جرأت بتوان گفت که جهاد دانشگاهی به واسطه تأسیس مرکز گردشگری علمی و فرهنگی دانشجویان، تنها نهاد علمی، فرهنگی و دانشجویی کشور است که به صورت ویژه روی برگزاری اردوهای دانشجویی و تقویت هویت و خودباوری دانشجویان تمرکز کرده است.

وی خاطر نشان کرد: در کنار اینها، جهاد دانشگاهی اولین و تنها مرکز دانشجویی ویژه کشور را درخصوص مسائل مربوط به افکار و اندیشه‌های حضرت امام خمینی (ره)، مقام معظم رهبری و انقلاب اسلامی تأسیس کرده و پس از گذشته دو دهه از تأسیس این مرکز، شاید یگانه نهاد فرهنگی و دانشجویی در سطح دانشگاه‌ها به شمار می‌رود که به‌صورت متمرکز به این مباحث می‌پردازد.

دکتر علیزاده افزود: طراحی و اجرای رویدادهایی مانند مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران به عنوان بزرگ‌ترین رویداد ملی کرسی‌های آزاد اندیشی، دبیرخانه فعالیت‌های اجتماعی و محرومیت‌زدایی مهرباران، باشگاه دانشجویان حامی محیط زیست و منابع طبیعی و… از دیگر فعالیت‌های فرهنگی ـ دانشجویی جهاد دانشگاهی محسوب می‌شود که در دل سازمان دانشجویان در حال اجرا است. در عین حال، جهاد دانشگاهی که همیشه سعی کرده در پرداختن به مسائل فرهنگی، تحولات روز و نیازهای مخاطبان خود را هم در نظر بگیرد، عرصه‌های جدیدی را به روی فعالیت فرهنگی خود گشوده است که از جمله آنها می‌توان به تأسیس مدرسه بازی‌های روزمیزی با عنوان مدرسه بازی‌پردازی اشاره کرد.

برندسازی در فعالیت‌های فرهنگی جهاد دانشگاهی

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی در خصوص لزوم برندسازی در فعالیت‌های فرهنگی جهاد دانشگاهی و برنامه‌های این معاونت در این حوزه گفت: بسیاری از فعالیت‌ها، مراکز، سازمان‌ها و رویدادهای فرهنگیِ تعریف و تأسیس‌شده در جهاد دانشگاهی، امروزه به برندها یا به قول فرهنگستان زبان فارسی، «ویژند»های مطرحی در عرصه فرهنگی و دانشگاهی کشور تبدیل شده‌اند. برنامه‌هایی مانند مناظرات دانشجویی، پایان نامه و کتاب سال دانشجویی، جشنواره‌های دانشجویی قرآن و مانند اینها امروزه چه در دل جهاد دانشگاهی و چه در بیرون از آن، برندهای مطرحی هستند. در عین حال، تلاش می‌کنیم با تغییر و تحولات ساختاری، مانند یکپارچه‌سازی کلیه فعالیت‌های دانشجویی جهاد دانشگاهی در قالب سازمان دانشجویان، تعریف رویدادهای فرهنگی جدید و نوآورانه، گسترش دایره مخاطبان رویدادها، عمق‌بخشی به کیفیت برنامه‌ها، ایجاد رابطه مداوم و مستمر بین جهاد دانشگاهی و مخاطبان از طریق فرایند عضوگیری دانشجویی برند معاونت فرهنگی را در عرصه فرهنگی و دانشگاهی کشور تقویت کنیم.

چالش‌های ناشی از همه‌گیری کرونا در حوزه مسائل فرهنگی

دکتر علیزاده با اشاره به چالش‌های ناشی از همه‌گیری کرونا در حوزه مسائل فرهنگی و برنامه جهاد دانشگاهی برای رفع این چالش‌ها تأکید کرد: همان‌طور که می‌دانید، شیوع ویروس کرونا در طی نزدیک به دو سال اخیر، موجب شد بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی متوقف شود. فعالان فرهنگی نیز چاره‌ای نداشتند جز اینکه خود را با شرایط موجود وفق دهند. بنابراین یکی از مهم‌ترین تصمیمات جمعی فعالان عرصه فرهنگ، روی آوردن به بهره‌گیری از امکانات فناوری اطلاعات و ارتباطات و گرایش به انتقال فعالیت‌ها از فضای فیزیکی به فضای مجازی بود. این رویکرد در بسیاری از موارد، انتظارات را برآورده کرد، در بسیاری از موارد بخشی از انتظارات را پاسخ داد و در مواردی نیز نتوانست جای فضای واقعی و فیزیکی را پر کند. با این حال، به نظر می‌رسد تقویت فضای مجازی و نقش‌آفرینی آن یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. به عبارت دیگر، فضای مجازی در حال تبدیل‌شدن به فضای واقعی زیست انسان‌ها است.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی خاطر نشان کرد: بنابراین به نظرم، ضروری است که جهاد دانشگاهی نیز همپای سایر نهادهای فرهنگی کشور، بهره‌گیری از امکانات موجود در فضای مجازی را دستور کار خود قرار دهد. در این زمینه، البته توفیقاتی نیز داشته‌ایم. از جمله راه‌اندازی سامانه رویتاب که درواقع سامانه رویدادهای فرهنگی جهاددانشگاهی محسوب می‌‎شود و در آن علاوه بر تعریف رویدادهای فرهنگی، امکان خوبی برای پخش زنده این رویدادها وجود دارد. البته، واقعیت این است که عرصه فرهنگ و فعالیت فرهنگی و اجتماعی، عرصه تعامل بین انسان‌هاست و این تعامل در فضای عینی و واقعی شکل می‌گیرد. فضای مجازی با وجود امکانات فراوان، محدودیت‌های بسیاری دارد که نمی‌تواند جای تعامل واقعی انسان‌ها با یکدیگر را پر کند. بااین‌حال، هم در شرایط کرونازده و هم با درنظرگرفتن روندهای جهانی، گریزی از روی‌آوردن به این فضا نیست. در عین حال، پلتفرم‌های دسترس در کشور، به‌ویژه پلتفرم‌های بومی، محدودیت‌هایی در این زمینه دارند که جهاد دانشگاهی می‌تواند در راستای رفع این مشکلات گام بردارد.